Nhiều người gặp khó khăn khi cai thuốc lá, hoặc dễ bị tái nghiện lại sau một thời gian cố gắng ngưng sử dụng. Tìm hiểu các thông tin dưới đây sẽ giúp bạn có thêm kiến thức và phương pháp cai thuốc lá hiệu quả hơn.
Tại sao cai thuốc lá lại khó như thế?
Cai thuốc lá rất khó bởi vì hút thuốc lá không đơn giản chỉ là một thói quen khó bỏ mà còn là nghiện, một dạng thức của bệnh tâm thần kinh đã được khoa học thừa nhận. Trong khói thuốc lá có chất nicotine, đây là một chất gây nghiện mạnh không kém heroin. Nghiên cứu khoa học cho thấy có đến 87% người thử hút thuốc lá trở nên nghiện. Vì thế, cai thuốc lá đòi hỏi phải có quyết tâm cao và cả sự hỗ trợ của cộng đồng trong đó có sự hỗ trợ y tế từ bác sỹ.
 |
Tại sao nhiều người đã cai được thuốc lá nhưng lại bị tái nghiện?
Chúng ta cần khẳng định một điều là: “Quyết tâm là thành tố quan trọng nhất để cai thuốc lá thành công”. Điều này đã được minh chứng qua một số trường hợp người nghiện thuốc lá đã cai thành công mà không cần dùng đến sự hỗ trợ từ bên ngoài. Tuy nhiên quyết tâm cao thấp khác nhau giữa người này với người khác. Ngoài ra cùng một mức độ quyết tâm, người nghiện nhẹ sẽ dễ thành công hơn người nghiện nặng. Người có được sự hỗ trợ của gia đình và cộng đồng sẽ có khả năng duy trì quyết tâm cao được lâu dài hơn người không có hỗ trợ, và họ sẽ ít nguy cơ tái nghiện hơn.
Làm thế nào để tăng cường quyết tâm cai nghiện thuốc lá của người hút thuốc lá?
Chúng ta có thể giúp người nghiện thuốc lá tăng cường quyết tâm cai nghiện thuốc lá thông qua tư vấn giáo dục sức khỏe. Ngoài việc cung cấp thông tin về cái hại của hút thuốc lá, chúng ta còn phải chỉ ra được cái lợi của cai thuốc lá để khuyến khích người đang hút thuốc lá quyết định cai thuốc lá. Chúng ta cũng phải hỏi để tìm hiểu và chia sẻ lý do khiến họ tiếp tục hút thuốc lá và cung cấp các giải pháp thay thế hành vi hút thuốc lá bằng hành vi khác không có hại cho sức khỏe nhưng cũng mang lại cho người hút thuốc lá những “lợi ích” mà điếu thuốc lá mang lại. Ví dụ khi buồn bã, thay vì lấy thuốc lá ra hút, chúng ta sẽ điện thoại cho bạn bè hoặc người thân để chi sẻ. Cuối cùng là chúng ta phải tư vấn các biện pháp hỗ trợ chống lại khó chịu gây ra do cai thuốc lá ví dụ tăng cân, cáu gắt, bứt rứt. Bác sỹ có thể giúp ích rất nhiều trong khoản cuối cùng này.
Có loại thuốc nào có thể hỗ trợ để cai nghiện được thuốc lá?
Hiện nay đã có các thuốc hỗ trợ giúp tăng cơ hội cai nghiện thuốc lá thành công. Các thuốc được tổ chức y tế thế giới khuyến cáo bao gồm nicotine thay thế qua đường dán da hay viên ngậm, bupropion uống và varenicline uống. Các thuốc này được khuyên dùng trong trường hợp nghiện thuốc lá nặng mà việc chỉ dùng quyết tâm đơn thuần có thể rất khó khăn. Nghiên cứu cho thấy việc kết hợp thuốc cai nghiện thuốc lá có thể tăng gấp đôi thành công cai thuốc lá. Như vậy, nếu người nghiện thuốc lá có nhu cầu có thể đến cơ sở y tế có phòng tư vấn cai nghiện thuốc lá để được tư vấn và kê thuốc cai nghiện thuốc lá.
Muốn cai thuốc lá, người nghiện thuốc lá phải làm gì?
Công thức thành công cai thuốc lá là:
Thành công = Quyết tâm + Kiến thức + Hỗ trợ
TS.BS.Lê Khắc Bảo
Giảng viên trường ĐHYD TP.HCM – Phó trưởng Khoa Hô hấp Bệnh viện Nhân dân Gia Định
