Bệnh phế cầu khuẩn là bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bài viết sau đây của T4G cung cấp đầy đủ các thông tin chi tiết về căn bệnh này, để bạn đọc có thể bảo vệ sức khỏe cho mình và người thân.
Phế cầu khuẩn là gì?
Phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae) là một loại vi khuẩn gram dương thuộc chi Streptococcus, có tên thường gọi là phế cầu. Có nhiều chủng phế cầu khuẩn, mỗi loại sẽ gây ra nhiều căn bệnh khác nhau. Chúng thường trú ngụ tại những nơi như khoang mũi họng và đường thở của những người khỏe mạnh, thường không gây ra bệnh. Tuy nhiên, khi cơ thể có dấu hiệu bất thường về sức khỏe như suy giảm hệ miễn dịch, thường xuất hiện ở những đối tượng nhạy cảm như người cao tuổi, trẻ em, những người có hệ miễn dịch suy giảm sẽ tạo điều kiện cho những vi khuẩn phế cầu này phát triển và gây ra nhiều căn bệnh.
Những căn bệnh do vi khuẩn này gây ra thường sẽ dễ dàng lây nhiễm qua đường hô hấp nếu tiếp xúc hay va chạm với người bệnh qua các hành động hư ho, hắt hơi, dùng chung đồ cá nhân.
Bệnh do vi khuẩn phế cầu gây ra
Vi khuẩn phế cầu thường gây ra nhiều bệnh khác nhau, có một số căn bệnh phổ biến thường gặp như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm trùng huyết ở người bị nhiễm HIV, …
Viêm phổi
Đối với trẻ em và những người lớn tuổi có độ tuổi từ 65 trở lên, thường bị viêm phổi (phế cầu phổi) do phế cầu khuẩn gây ra. Viêm phổi là căn bệnh bị nhiễm trùng tại phổi khiến cho các túi khí bị tổn thương dẫn đến viêm nhiễm. Bệnh này tiến triển rất nhanh và gây ra nhiều biến chứng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Những người bị viêm phổi do viêm phế cầu khuẩn gây ra thường có triệu chứng như rét run, sốt cao, có nhiều trường hợp thân nhiệt bị giảm, khó thở, đau ngực, ho ra máu, …
Viêm tai giữa
Đây là căn bệnh nhiễm trùng ở tai, diễn ra phổ biến ở các đối tượng trẻ nhỏ, với tỷ lệ lên đến 80%. Nguyên nhân chính của bệnh này là do ảnh hưởng của việc nhiễm trùng đường hô hấp mà không được điều trị kịp thời và đúng cách, dẫn đến tình trạng viêm tai giữa.
Biểu hiện của bệnh này đối với trẻ em thường là quấy khóc, sốt cao, chán ăn, bỏ bú, tiêu chảy, dụi tai, … Còn đối với người già, bệnh thường có triệu chứng như đau ở vùng tai, gặp vấn đề về thính giác, bị sốt và dễ mệt mỏi, cáu gắt. Trong trường hợp bệnh trở nặng thì có thể xuất hiện dịch chảy ở bên trong tai ra ngoài.
Viêm màng não
Đây là một trong những bệnh do vi khuẩn phế cầu gây ra mà khó phát hiện nhất, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Theo các chuyên gia y tế, đối tượng dễ mắc bệnh này nhất thường là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, tỷ lệ này chiếm tới 85% số bệnh nhân bị viêm màng não.
Khi mắc bệnh này thường có các triệu chứng như nôn mửa, đau đầu dữ dội, sốt cao, ớn lạnh, thở nhanh, nhạy cảm với ánh sáng, cứng cổ và tinh thần không được tỉnh táo.
Nhiễm trùng huyết ở người nhiễm HIV
Vi khuẩn phế cầu rất dễ gây ra bệnh nhiễm trùng huyết cho những người có hệ miễn dịch bị suy yếu, như người nhiễm HIV. Đối với người thường, vẫn có tỷ lệ mắc bệnh, tuy nhiên không bằng những người bị nhiễm HIV.
Bệnh nhiễm trùng huyết thường có các triệu chứng như rét run, sốt, tinh thần lơ mơ, đau đầu, thậm chí có thể gây nhiễm khuẩn gây tử vong cao.
Nguyên nhân nhiễm vi khuẩn phế cầu
Các nguyên nhân chính dẫn đến nhiễm vi khuẩn phế cầu bao gồm:
- Tiếp xúc với người bị nhiễm: Vi khuẩn dễ lây lan thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc lây nhiễm vi khuẩn do nước bọt khi ho hoặc hắt hơi.
- Tiếp xúc với đồ vật có mầm bệnh: Vi khuẩn này có thể sống sót trên các bề mặt và vật dụng lâu dài, như đồ dùng gia đình, đồ dùng y tế, khăn, …
- Hệ miễn dịch yếu: Những người có hệ miễn dịch yếu do bệnh mãn tính cũng dễ có nguy cơ lây nhiễm.
Đối tượng dễ mắc bệnh do vi khuẩn phế cầu
Các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra cho nhiều nhiều đối tượng khác nhau. Tuy nhiên có một số đối tượng dễ mắc bệnh nhất thường gặp bao gồm:
- Trẻ em dưới 5 tuổi: Đây là nhóm dễ mắc bệnh nhất, và cũng chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề nhất. Có đến 83% trẻ em bị viêm màng não dưới 2 tuổi, và thường có tỷ lệ tử vong cao, để lại nhiều di chứng nguy hiểm, đặc biệt ở các nước thuộc khu vực Châu Phi, Châu Á. Nguy cơ tử vong của bệnh này thường lớn hơn 50% trong tổng trẻ em bị mắc bệnh. Có 30 – 50% trẻ còn lại dễ bị các di chứng như mù, điếc, động kinh, tàn tật, suy giảm trí nhớ, chậm phát triển, …Ngoài ra, trẻ cũng bị các bệnh như viêm phổi và viêm tai giữa.
- Người trên 50 tuổi: Đây cũng là nhóm đối tượng thường mắc bệnh. Tỷ lệ mắc bệnh của người cao tuổi lên đến 34%, đặc biệt những người 65 tuổi trở lên và có bệnh lý nền mãn tính. Người cao tuổi thường bị các bệnh như viêm phổi, viêm tai giữa.
Con đường lây truyền và biến chứng của bệnh phế cầu
Lây lan thông qua đường hô hấp:
Phần lớn vi khuẩn phế cầu được tìm thấy ở mũi và họng của người lớn khỏe mạnh (5 – 10%), trẻ em khỏe mạnh (20 – 40%). Đối với một số môi trường khác như doanh trại quân đội, trung tâm chăm sóc vào ban ngày sẽ thường có lượng phế cầu khuẩn cao hơn bình thường.
Những phế cầu khuẩn thường sẽ gắn với tế bào ở vòm họng thông qua các chất kết dính về mặt của vi khuẩn. Nếu vi khuẩn này bị hít vào phổi và không bị đào thải sẽ dẫn đến tình trạng viêm phổi.
Lây lan qua đường máu:
Phế cầu khuẩn cũng có thể lây lan theo đường máu, gây nhiễm trùng máu và dẫn đến viêm màng não hay áp xe não, viêm tủy xương hay viêm khớp nhiễm trùng. Đây đều là những căn bệnh rất nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao.
Đối với người có bệnh liệt nửa người bẩm sinh, hoặc đã từng phẫu thuật cắt bỏ lá lách hay hồng cầu hình liềm, … dẫn đến nhiễm trùng, làm cho hệ thống miễn dịch tổn hại, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh phế cầu cao hơn.
Biến chứng của bệnh phế cầu khuẩn:
Phế cầu khuẩn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm đường hô hấp, viêm màng não, nhiễm trùng huyết, bệnh đường tiểu, nhiễm trùng ngoài da, … và thậm chí có thể gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Do đó, biết bệnh để điều trị càng sớm càng tốt, để tránh gây ra những trường hợp nguy hiểm, khó chữa sau này.
Phương pháp điều trị bệnh do vi khuẩn phế cầu
Còn tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh mà sẽ có các phương pháp điều trị khác nhau.
- Đối với mức độ nhẹ: Có thể sử dụng thuốc kháng sinh phế cầu để điều trị. Tuy nhiên, cần phải theo chỉ định của bác sĩ thông qua quá trình chẩn đoán, xét nghiệm và kết quả thăm khám.
- Đối với mức độ nặng: Có thể tiêm kháng sinh qua tĩnh mạch, việc này cần phải theo chỉ định của bác sĩ. Với những triệu chứng nghiêm trọng đe dọa đến tính mạng của người bệnh, cần cung cấp oxy và sử dụng nhiều hình thức khác để điều trị.
Cách phòng ngừa phế cầu bị nhiễm khuẩn
Để phòng ngừa bệnh này, bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau:
- Tiêm vắc xin phòng bệnh: Hiện nay có 2 loại vắc xin là Synflorix (Bỉ) dành cho trẻ em từ 6 tuần đến dưới 6 tuổi và Prevenar 13 (Bỉ) dành cho trẻ em từ 6 tuổi và người lớn, đặc biệt là cho người già và những người có bệnh nền.
Khi tiêm vắc xin sẽ ngăn ngừa được các nguy cơ mắc bệnh nguy hiểm như viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết và các biến chứng mù, điếc, liệt, …
- Tránh các yếu tố tiếp xúc: Cần rửa tay sạch với xã phòng trước khi ăn và sau khi ăn hoặc sau khi tiếp xúc với những bề mặt ở nơi công cộng. Thường xuyên che chắn vùng mũi và miệng khi hắt hơi và ho. Không hút thuốc lá, tránh các đối tượng có bệnh về hô hấp. Đặc biệt là nên đeo khẩu trang ở những nơi đông người.
Tạm kết
Phế cầu khuẩn có thể dẫn đến nhiều căn bệnh và biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là với đối tượng trẻ em, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu. Hy vọng, bài viết mà t4ghcm cung cấp sẽ giúp bạn đọc có thêm nhiều thông tin về căn bệnh này, để có thể phòng ngừa bệnh hiệu quả, bảo vệ bản thân cũng như người thân trong gia đình bạn.
Nguồn:
https://www.cdc.gov/pneumococcal/clinicians/streptococcus-pneumoniae.html
